Cập nhật lần cuối vào ngày 15/11/2022
Tiên chỉ là gì?
Quang Nguyễn
Tiên chỉ là người có chức sắc cao nhất làng thời phong kiến, làm chủ tế những lễ nghi và được hưởng phần đặc biệt của hương ẩm (cỗ tế lễ)
Tiên chỉ phải là người sinh trưởng tại làng xã, lớn tuổi nhất trong hưu quan chức sắc và khoa mục (dấu ấn thiên tước) và là người có đạo đức nhất đứng đầu trong làng. Trong các cuộc tế lễ, hương ẩm (cùng nhau ăn uống, sau các cuộc tế lễ ở nông thôn, theo tục lệ thời trước), tiên chỉ bao giờ cũng là người đứng ra làm chủ tế.
Trong quyển Đất lề quê thói xuất bản năm 1968, tác giả Vũ Văn Khiếu (Nhất Thanh) cho rằng: Tiên chỉ nghĩa là đứng đầu trong các giấy tờ. Người đứng tên thứ hai là thứ chỉ. Tiên chỉ là hưu quan về làng, hoặc người khoa trường, chức sắc. Nếu không có, thì người kỳ cựu bậc nhất và bậc nhì được dự vào hai ngôi ấy. Có những làng tục lệ khó hơn: phải là chân khoa trường, hay đã làm quan không bị mất chức mới được làm tiên chi.
Tiên chỉ có quyền quyết đoán mọi việc trong làng; bất cứ việc gì cũng phải có sự chấp thuận của tiên thứ chỉ mới được thi hành. Tuy vậy có nhiều làng, tiên thứ chỉ không muốn bận mình với việc làng chỉ gọi là chủ trương trông qua các việc đại khái mà thôi, còn thì phó mặc cho bọn kỳ mục bàn định xong trình lên rồi ưng thuận là được
Tiên chỉ là người có quyền quyết đoán mọi việc trong làng. Ảnh minh họa: baotainguyenmoitruong
Tại sao gọi là tiên chỉ?
Là người đứng đầu làng, có toàn quyền quyết định mọi việc lớn nhỏ trong làng nên tiên chỉ là người đầu tiên điểm chỉ (ký tên) vào phía dưới các văn bản, giấy tờ chính thức của làng. Vì thế mới gọi là tiên chỉ (tức là người đầu tiên điểm chỉ).
Trong truyện Chí Phèo, nhà văn Nam Cao cũng có nhắc đến hai từ tiên chỉ của làng Vũ Đại thời Pháp thuộc, đó là cụ Bá Kiến.
Hi vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ tiên chỉ nghĩa là gì, tại sao gọi là tiên chỉ. Hãy để lại bình luận bên dưới hoặc xem thêm những bài viết thú vị khác trên Atabook.com
Sách hay về phong tục Việt Nam
• Đất lề quê thói - Phong tục Việt Nam được giới nghiên cứu lâu nay xem như một cuốn “từ điển thu nhỏ” về phong tục Việt Nam.
• Việt Nam phong tục là một bộ biên khảo tương đối đầy đủ về các phong tục tập quán cũ của nước Việt của Phan Kế Bính.
• Phong tục đất phương Nam đề cập nhiều đến phong tục tập quán ở miền Trung và miền Nam, những nơi in dấu chân ông thay vì chủ yếu viết về phong tục tập quán ở miền Bắc như các tác giả khác.
• Lễ tục trong gia đình người Việt xưa và nay sẽ giúp bạn đọc hiểu thêm cách lý giải thế giới, những suy nghĩ, khát vọng vươn tới một cuộc sống tốt đẹp hơn của người xưa, để bảo tồn và áp dụng chúng cho hợp với thời nay khi nhiều tập tục không còn phù hợp với hoàn cảnh mới, đồng thời cũng loại bỏ những hủ tục, những điều mê tín dị đoan, không khoa học. |
