Phò mã là gì | Atabook.com
Cập nhật lần cuối vào ngày 05/09/2023

Phò mã là gì?

Quang Nguyễn
Quang Nguyễn

Phò mã là danh xưng chỉ chồng của công chúa, tức rể của vua, bắt nguồn từ chức quan thị tùng cao cấp của vua là Phò Mã Đô Úy. 


Về từ nguyên, thoạt đầu phò mã là tên gọi tắt của chức quan thị tùng cao cấp của nhà vua, tên đầy đủ là phò mã đô úy (駙馬都尉), được lập ra từ đời Hán. Còn con rể của vua khi đó được gọi là hoàng tế (皇婿, tế tức là rể). 

 
Phò Mã bắt nguồn từ Phụ Mã đô úy
Phò Mã bắt nguồn từ chức quan thị tùng cao cấp của nhà vua

Chức danh phò mã đô úy là bảo vệ vua với một lối bảo vệ đặc biệt mà hiện nay một số nguyên thủ quốc gia cũng áp dụng nhằm tránh bị mưu sát, đó là vào vai kẻ đóng thế. Trong lịch sử phong kiến Trung Hoa từ đời Hán, đời Ngụy, đời Tấn khi vua tuần du(1), các cỗ xe lập thành từng đội kết hàng mà đi để đề phòng có kẻ sát hại. Trong đội ngũ có hai xe giống hệt nhau, trong đó xe hoàng đế ngồi gọi là "chính xa", một xe khác để phò mã đô úy ngồi gọi là "phó xa" với mục đích tránh không cho thích khách biết hoàng đế ngồi xe nào.
 

Tại sao gọi con rể vua là phò mã?


Như chúng tôi đã đề cập ở trên, phò mã đô úy là chức danh đặc biệt của quan thị tùng cao cấp khi vào vai kẻ đóng thế cho nhà vua. Nói cách khác, phải là người được tin cẩn nhất mới được giao chức vụ này để bảo vệ nhà vua theo lối đặc biệt. Tuy nhiên, sau này đã xảy ra sự cố là chính phò mã đô úy lại là người ám hại nhà vua!

Vì vậy, đến đời Tấn Vũ Đế, Tư Mã Viêm(2) đã ra qui định: từ nay về sau, phò mã đô úy đều do con rể nhà vua đảm trách. Nguyên nhân là gì chắc ai cũng biết, bởi đương nhiên đã là thành viên trong hoàng thất thì độ tin cậy dù sao vẫn hơn người ngoài nhiều!

Về sau, các vua cũng áp dụng thông lệ này, chỉ các hoàng tế (con rể vua) mới được phong Phò Mã Đô Úy, gọi tắt là Phò Mã. Con rể vua được gọi là Phò mã chính là từ lý do trên.

Chú thích

(1) Tất nhiên không phải theo lối vi hành của vua Càn Long sau này 

(2) 
Để hiểu rõ hơn về thân thế của nhân vật này cũng như tình hình chính trị xã hội trước khi Tư Mã Viêm lập ra nhà Tấn, có thể đọc bộ tiểu thuyết nổi tiếng Tam Quốc diễn nghĩa của La Quán Trung



Sách hay dành cho bạn đọc muốn tìm hiểu về văn hóa Trung Quốc  
 

• Thành ngữ Trung Việt thông dụng không những giúp bạn đọc hiểu thêm những thành ngữ Trung Hoa mà còn là một cách học để nhớ lâu và nhanh nhất tiếng Hoa. 

• Đặc điểm văn hóa Trung Quốc qua tranh sơn thủy  
khảo cứu một cách có hệ thống và chuyên sâu về các đặc điểm văn hóa Trung Quốc được biểu hiện qua tranh sơn thủy truyền thống, với chủ thể văn hóa là dân tộc Hán, trong không gian xã hội Trung Quốc, trục thời gian (chủ đạo là giai đoạn cổ – trung đại) kéo dài từ lúc tranh sơn thủy được hình thành đến cuối thời Thanh (1911). 

• Cẩm nang du lịch Trung Quốc  sẽ giúp bạn có được những trải nghiệm tuyệt vời nhất trong chuyến du lịch Trung Quốc với hàng loạt những thông tin thiết thực và gợi ý hữu ích từ các chuyên gia

Bình luận (0)