Hoành thánh (vằn thắn) là gì?
Quang Nguyễn
Hoành thánh là món ăn có nguồn gốc từ Quảng Đông (Trung Quốc) với thành phần chính là nhân tôm giã được túm bằng một mảnh vỏ bánh làm bằng bột mì.
Hoành thánh (雲吞) là món ăn có nguồn gốc từ Quảng Đông (Trung Quốc)
Hoành thánh (còn gọi là vằn thắn hay mằn thắn), được cho là có từ thời nhà Thanh và tương truyền do chính vua Càn Long(1) nhà Thanh đặt tên. Hoành thánh du nhập vào Việt Nam trong khoảng thập niên 1930, hiện là món ăn khá phổ biến ở Việt Nam nhưng không còn hoàn toàn giống nguyên gốc như bên Trung Quốc.
Về từ nguyên, hoành thánh là đọc theo tiếng Quảng Đông của chữ 雲吞 (âm đọc: wɐn˨˩ tʰɐn˥, âm Hán Việt: vân thôn), tức là nuốt mây - viết tắt của bạch vân thôn nguyệt 白云吞月 (tức mây trắng uống trăng).
Lý do hoành thánh có tên gọi khá thi vị như thế có giả thuyết cho rằng bắt nguồn từ câu chuyện lưu truyền trong dân gian Trung Quốc đời Thanh liên quan đến vua Càn Long.
Nguyên là trong một lần vi hành, vua Càn Long bị lạc đường và tìm vào một quán nhỏ. Rủi thay, thức ăn của quán lại hết. Vì quá đói nên Càn Long bảo chủ quán xem trong quán còn gì thì cứ chế biến đem lên. Lúc đó, quán chỉ còn ít bột mì, tôm và vài quả trứng nên chủ quán liền nhanh tay nhào bột, bằm tôm và chế biến ra một món ăn trước đó chưa bao giờ làm qua.
Vua Càn Long ăn hết sạch, thấy ngon mà đặt tên cho món ăn là Hoành Thánh. Hoành (quành) là âm Quảng Đông của 云 (vân) nghĩa là "mây"; còn thánh là âm Quảng Đông của 吞 (thôn) nghĩa là "nuốt".
Bạch Vân thôn nguyệt (Mây trắng nuốt trăng) - mây trắng là phần vỏ bánh làm bằng bột mì khi nấu chín sẽ nổi lên trên nồi nước dùng như những đám mây nhỏ; còn trăng chính là phần nhân bánh nằm bên trong. Nếu như câu chuyện trong dân gian lưu truyền là thật thì món ăn này quả là một cách đặt tên thi vị từ nhân vật sáng tác nhiều thơ nhất trong lịch sử thi ca Trung Quốc với hơn 43,000 bài thơ như vua Càn Long!
Hoành thánh được làm từ thịt, hải sản và rau băm nhỏ, gói lại bằng vỏ bột mì, đem hấp chín lên. Sau khi hấp, miếng hoành thánh chín, vỏ bột chín trong nhìn thấy cả nhân bên trong. Viên hoành thánh được gọi là sủi cảo (水餃, thủy giảo), còn hoành thánh nhân tôm được gọi là há cảo (虾饺, hà giảo).
Hoành thánh tiếng Anh là wonton.
Chú thích
(1) Càn Long (乾隆) hay Càn Long Đế (乾隆帝) là niên hiệu của Thanh Cao Tông (清高宗, 25 tháng 9, 1711 – 7 tháng 2, 1799) và là Hoàng đế thứ 6 của nhà Thanh. Ông cũng là vị hoàng đế có tuổi thọ lớn nhất trong lịch sử Trung Quốc với thời kỳ trị vì kéo dài hơn 60 năm và là thời cực thịnh về kinh tế cũng như quân sự của nhà Thanh. Vào thời này, lãnh thổ nhà Thanh kéo dài đến Châu thổ sông Y Lê và Tân Cương, và lãnh thổ Trung Quốc mở rộng đến tối đa: khoảng 11.000.000 km², so với 9.000.000 km² hiện tại.
Những cuốn sách hay về ẩm thực
• Khám phá ẩm thực truyền thống Việt Nam giúp bạn đọc tìm hiểu và khám phá văn hóa ẩm thực Việt Nam từ buổi sơ khai đến nay, đồng thời cũng giúp bạn đọc tìm hiểu về văn hóa ẩm thực của từng vùng miền trên đất nước Việt Nam, từ nông thôn đến thành thị, từ miền ngược đến miền xuôi, cả miền núi lẫn đồng bằng.
• Món xưa vị nay - Nét đương đại trong ẩm thực Việt được đầu bếp Võ Hoàng Nhân trình bày những công thức các món ăn mà tác giả từng được thưởng thức khi còn là một cậu bé cho đến khi trở thành một đầu bếp nổi tiếng thích làm mới món ăn xưa theo cách của mình.
• Nghệ thuật ẩm thực truyền thống Việt Nam dành cho những ai muốn tìm hiểu về những đặc trưng ẩm thực của dải đất chữ S. Cuốn sách được giáo sư M. Jean-Pierre Poulain – Trường Đại học Tổng hợp Toulouse Le Mirail cùng những cán bộ ngành nhân học, khảo cổ học và văn hóa du lịch của Trường Đại học Khoa học thuộc Đại Học Huế tìm tòi và suy ngẫm, bởi vậy những tư liệu quý hiếm và có tính xác thực cao sẽ có mặt trong cuốn sách này.
• Ẩm thực theo dưỡng sinh Trung Hoa tập hợp kinh nghiệm 21 thế kỷ ẩm thực dưỡng sinh của Trung Hoa, trên quan niệm thực phẩm và dược phẩm cùng nguồn gốc, kể cả gia vị cũng là những phương thuốc quý.
|
