Đào Trinh Nhất
Nhà báo, nhà văn, tác giả của Thế lực khách trú và vấn đề di dân vào Nam Kỳ
Sinh: năm 1900 tại Huế, nguyên quán ở Thái Bình
Mất: 23 tháng 11 năm 1951 (52 tuổi) tại Sài Gòn
Nghề nghiệp: Nhà văn, nhà báo, nhà nghiên cứu
Tác phẩm tiêu biểu: Thế lực khách trú và vấn đề di dân vào Nam Kỳ, Đông Kinh nghĩa thục, cô Tư Hồng, v.v..
Đào Trinh Nhất (tự Quán Chi) là con của Hoàng giáp Đào Nguyên Phổ - nhân vật từng là yếu nhân của trường Đông Kinh nghĩa thục. Vợ ông là Lương Thị Hòa - con gái của Lương Ngọc Quyến và là cháu nội Lương Văn Can.
Đào Trinh Nhất xuất thân với nghề làm báo với nhiều bút hiệu như Nam Chúc, Viên Nạp, Hậu Đình, Tinh Vệ, Bất Nghị, Vô Nhị, Hồng Phong, Anh Đào, XYZ,...
Ông từng là chủ bút hoặc bỉnh bút của nhiều tờ báo khắp Nam Bắc trong khoảng 30 năm trời như Hữu Thanh tạp chí, Thực nghiệp dân báo, Trung Hoà nhật báo, Đông Pháp, Phụ nữ tân văn, Thần trung, Công luận, Đuốc nhà Nam, Mai, Trung Bắc tân văn, Trung Bắc chủ nhật, Sài Gòn mới, Ánh sáng, Tri tân, Tiểu thuyết thứ bảy, Nước Nam, Việt thanh, Cải tạo. Thời gian du học ở Pháp (1926-1927), ông đã viết trên Việt Nam hồn.
Năm 1927, khi ở Pháp về, ông ở luôn trong Nam viết báo, viết sách cho đến khi bị trục xuất về Bắc năm 1939.
Năm 1949, ông vào lại Sài Gòn, tiếp tục nghề làm báo cho đến ngày mất.
Ngày 23 tháng 11 năm 1951, ông mất trong một gian nhà nhỏ ở xóm Hòa Hưng, hưởng dương 52 tuổi, an táng tại nghĩa địa Hòa Hưng.
Đào Trinh Nhất là một tên tuổi lớn và có công rất lớn đối với làng báo Việt Nam nửa đầu thế kỷ 20 với 30 năm sự nghiệp ký giả. Ông từng là chủ bút hoặc bỉnh bút của nhiều tờ báo khắp Nam Bắc trong 30 năm, từ 1921 - 1951.
Là một nhà báo, nhưng Đào Trinh Nhất đã để lại một danh mục các tác phẩm vừa đồ sộ vừa đa dạng với nhiều thể loại (khảo cứu, ký sự, lịch sử, tiểu thuyết, dịch thuật, ...).
Hiện nay, tên của Đào Trinh Nhất được đặt cho các con đường ở quận Thủ Đức (TP. Hồ Chí Minh), phường Vỹ Dạ (Huế), huyện Hòa Vang (Đà Nẵng).
Sách của Đào Trinh Nhất
Nhật Bản Duy Tân 30 năm
NXB Thế Giới, 2018
Đông Kinh Nghĩa Thục
NXB Mai Lĩnh, 1937
Việt Nam Tây thuộc sử
NXB Đỗ Phương Quế, 1937
Phan Đình Phùng - Một vị anh hùng có quan hệ đến lịch sử hiện thời
NXB Văn Hóa - Văn Nghệ, 2018
Chu Tần tinh hoa
NXB Cộng Lực, 1944
Lương Ngọc Quyến và cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên năm 1917
NXB Tổng hợp TP.HCM, 2018
Đời cách mạng Phan Bội Châu
NXB Nippon Bunka Kaikan, 1945
Thần tiên kinh
NXB Đức Lưu Phương, 1930